Cultuur en erfgoed

De ambitie

In Schilde ligt een uniek stukje funerair erfgoed. Anders dan de meeste begraafplaatsen bevindt dit kerkhof zich midden in het woongebied, vlak bij de kerk en de pastorie. Het vertelt bovendien een zichtbaar (kunst)historisch verhaal: wie van het oude naar het nieuwe deel wandelt, beweegt letterlijk door de geschiedenis van begraven in onze gemeente.

Om dit waardevolle erfgoed te beschermen, is een goedgekeurd beheersplan nodig, regelmatig onderhoud en vijfjaarlijkse inspecties door Monumentenwacht. 

Wat is er al gebeurd?

2020 – Beheersplan goedgekeurd

In augustus keurt de gemeenteraad het beheersplan voor het historisch kerkhof goed.

2021 – Agentschap Onroerend Erfgoed bevestigt plan

In mei keurt het Agentschap Onroerend Erfgoed het beheersplan goed. Tijdens de Week van de Begraafplaatsen (5 en 6 juni) zetten we het nieuwe plan extra in de kijker.

2022 – Uitvoering van het beheersplan

Regionaal Landschap De Voorkempen (RLDV) start met de uitvoering van het beheersplan. Focus ligt op het herstellen van twee zwaar beschadigde grafzerken na het stormweer van februari 2022. Een deel van het groenonderhoud wordt afgerond tegen het einde van het jaar.

2023 – Restauratie en vrijwilligersbetrokkenheid

We maken een bestek op voor het reinigen en restaureren van 15 grafzerken. Het voorbereidende werk voor reiniging en herstel van alle graven die als ZEN-erfgoed zijn opgenomen, wordt uitgevoerd. Monumentenwacht inspecteert 99 grafzerken. We organiseren een initiatie 'reiniging van waardevolle graftekens' voor vrijwilligers. Het Agentschap Onroerend Erfgoed kent een erfgoedpremie van 38 451 euro toe voor het reinigen en restaureren van graftekens.

2024 – Eerste resultaten en onderzoek

De eerste 19 graftekens op het oude kerkhof zijn gereinigd en gerestaureerd dankzij de premie uit 2023. De zomereiken aan de ingang van het kerkhof worden onderzocht en goed bevonden: ze kunnen zeker nog tien jaar mee. De monumentale muur en het ondergrondse gangenstelsel worden opgemeten en bouwtechnisch onderzocht. Hiervoor vragen we de maximale onderzoekspremie van 25 000 euro aan bij Onroerend Erfgoed. De samenwerking met RLDV loopt eind 2024 af; een nieuwe overeenkomst is in opmaak.

2025 – Nieuwe restauraties en educatieve samenwerking

De samenwerking met Regionaal Landschap De Voorkempen wordt verlengd tot 2028. De tweede groep vervuilde of beschadigde graftekens wordt gereinigd en gerestaureerd. Een gespecialiseerde firma onderzoekt de monumentale muur en het gangenstelsel; de resultaten volgen eind 2025 en vormen de basis voor een restauratieplan en kostenraming. Er komt een lapidarium: een museale opstelling van 11 oude grafplaten aan de kerk van Schilde. SBSO Zonnebos (campus Brasschaat) helpt mee; leerlingen bouwen de bakstenen sokkels. De werken starten vermoedelijk eind 2025 en duren ongeveer 6 maanden. Het jaarlijks onderhoud van het bouwkundig erfgoed en het groen wordt voortaan in een logboek geregistreerd, zodat het bestuur een extra onderhoudspremie van 10% kan aanvragen.

Bijkomende informatie

Beheersplan begraafplaats Schilde